Peroxidevorming in ethers.

Het is bekend dat in ethers kleine hoeveelheden peroxiden kunnen ontstaan. Omdat in bepaalde omstandigheden daardoor een grote kans op explosie bestaat, is het zinvol om ethers (zoals ethoxyethaan (=diethylether)) op peroxiden te controleren en deze met een geschikt reagens te verwijderen.

Gedurende de tijd dat ethers staan opgeslagen kunnen zij onderhevig zijn aan een proces dat auto-oxidatie wordt genoemd: een radicaal-reactie waarbij zuurstof is betrokken. Bij deze auto-oxidatie ontstaan peroxiden. Deze peroxiden zijn, als niet vluchtige stof, gevaarlijk als zij in hogere concentraties achterblijven tijdens een destillatie of verdamping. Zij kunnen spontaan exploderen.

Door de producent of leverancier van chemicaliën wordt bij dit soort producten een kleine hoeveelheid van een bepaalde stof (een zgn. radicalenvanger) toegevoegd, zodat het product langere tijd kan worden opgeslagen zonder dat er peroxiden ontstaan. Een voorbeeld van zo'n stof is bijvoorbeeld hydrochinon.

CASUS:
"..Tijdens mijn werkzaamheden op een laboratorium van een bekende aardoliemaatschappij ben ik regelmatig gewaarschuwd voor de eventuele aanwezigheid van peroxiden in diethylether. In het verleden zijn daardoor vervelende ongelukken gebeurd, ook met persoonlijk letsel en brand..."

CASUS:
"..Another property calling for caution in handling ether is that on standing for some time in contact with air the substance is partly oxidized to a non-volatile peroxide, which is left as a residue on evaporation of the solvent and which may explode violently in a distillation carried to dryness with consequent overheating.." (citaat: lit. 1)

CASUS:
"..In fact, ethers are potentially hazard chemicals since, in the presence of atmospheric oxygen, a radical-chain process can occur, resulting in the formation of peroxides which are unstable, explosion-prone compounds.." (citaat: lit. 2)

CASUS:
"..On standing in contact with air, most aliphatic ethers are converted slowly into unstable peroxides. Although present in only low concentrations, these peroxides are very dangerous, since they can cause violent explosions during the distillations that normally follow extractions with ether.." (citaat: lit. 3)

Peroxidevorming is niet alleen een verschijnsel dat bij ethers optreedt. Het is ook bekend dat andere organische oplosmiddelen onderhevig zijn aan auto-oxidatie waarbij peroxiden ontstaan. Hierbij treedt soms ook polymerisatie op. Voorbeelden hiervan zijn: alkenen en alkylbenzenen (lit. 4)

Het aantonen van peroxiden.

Twee mogelijke methoden:

Dit kan met in de handel verkrijgbare teststrookjes die een semi-kwantitatieve kleurreactie op hydroperoxiden geven.
Door middel van een oplossing met Fe²⁺ ionen, bijvoorbeeld ijzer(II)sulfaat. Deze ionen worden geoxideerd tot Fe³⁺ die op hun beurt, door middel van een roodkleuring, zijn aan te tonen met een oplossing van kaliumthiocyanaat (KSCN).

Eventueel aanwezige peroxiden zijn te verwijderen door middel van een oplossing van FeSO₄.

Geraadpleegde literatuur:

F. Fieser, M. Fieser; Organic Chemistry; third editon; 1956; Reinhold Publishing Corporation, New York; Chapman & Hall Ltd, London; p. 134.

J.D. Roberts, M.C. Caserio; Basic Principles of Organic Chemistry; 1965; W.A. Benjamin, Inc, New York, Amsterdam; p. 410.

R.T. Morrison, R.N. Boyd; Organic Chemistry; third edition; 1973; Allyn and Bacon, Inc; Boston; p. 554.

J.W. Manden, T.A.B.M. Bolsman; Inleiding tot de organische chemie; tweede druk; 1980; Elsevier, Amsterdam, Brussel; p. 255-257.

CHEMIEKAARTEN, SDU, Den Haag

Linke Soep! HOME