Terug naar
de inleidende pagina.Het gevaar van de vorming van peroxiden als een laagje of korst op metallisch kalium is uitgebreid beschreven in de literatuur. Er zijn bijvoorbeeld gevallen bekend waarbij lichtflitsen, brand of explosies optraden tijdens het snijden van kalium.
Terug naar
de inleidende pagina.
Alex Kroes, Occupational Safety & Hygiene (SIC-ASE) Shell Research & Technology Centre, Amsterdam
David Dougan, is leraar en 'hazardous materials consultant' op de Mainschool of Science and Mathematics (USA) en is betrokken bij de website Chem Info Net dat tot doel heeft om leraren, beheerders en servicepersoneel te informeren over het veilig werken met gevaarlijke stoffen.
Hans Haarsma was veiligheidsdeskundige en ARBO-coördinator van de Hogeschool van Utrecht.
CASUS:
CITAAT UIT BRETHERICKS HANDBOOK OF REACTIVE CHEMICAL HAZARDS 1.
"..Metallic potassium om prolonged exposure to air forms a
coating of yellowish potassium superoxide under which is a layer
of potassium oxide in contact with the metal. The previous
statements that normal contact of potassium with the superoxide
causes ignition to occur, and that if the layer of superoxide is
impacted into the underlying metal by dry cutting operations or
a haamer blow an explosion occurs are known to be incorrect.
The explosions are caused by interaction of residual traces of
mineral oil or other organic contaminant, rather than potassium
metal, with the surface layer of superoxide, initiated by the
blade pressure or impact. Cases of flashes of light and fires or
explosion when potassium (some were old samples) was cut under
oil have been reported.
Fresh potassium should be stored under dry xylene in airtight
containers to prevent oxidation. Old stocks, where the coating
is orange or yellow, should not be cut, but destroyed by burning
in an open coke fire, or by addition of tertiair butanol to
small portions under xylene in a fume cupboard. It is dangerous
to use methanol or ethanol.
Recommended procedures include cutting and handling the metal
with forceps under dry xylene, and disposal of scraps in xylene
by addition of tert. butanol..."
Alex Kroes
CASUS:
CITAAT UIT BRETHERICKS HANDBOOK OF REACTIVE CHEMICAL HAZARDS 2.
"..Dear Ben,
Bretherick's Handbook of Reative Chemical Hazards discusses the
problem of potassium storage at some length. Initially a oxide
forms over the surface. Further oxidation may form the
superoxide, K2O2. Explosions have been
reported when such material is cut. The color of the superoxide
is yellow. The peroxides we encountered were fine white crystals
overlaying a yellow crust which we suspected was the superoxide.
The chemistry of peroxide formation as well as what level of
peroxide constitutes a risk varies greatly in the literature. I
will mail you a VCR tape on reactives and some reprints of
articles on peroxides.
Sincerely,
David Dougan.."
Bretherick's Handbook of Reactive Chemical Hazards Butterworth/Heinemann, Londen, 1994, Fifth Edition ISBN 0 7506 1557 5 Edited by P.G. Urben
CASUS:
MEER LITATUUR.
L.S., In het lijvige boekwerk 'Gevaarlijke Chemische Reacties'
heb ik wat gevonden over gevaarlijke chemische reacties met
kaliummetaal. Ik citeer:
"..Het alkalimetaal kalium reageert hetzelfde als natrium, is
echter gevaarlijker omdat het reactiegevoeliger is. Kalium
reageert in water met een felle reactie. Het gevormde
waterstofgas ontbrandt direct door de vrijgekomen warmte. Grote
stukken kalium kunnen exploderen met water.
Bij kamertemperatuur wordt er op het zilverwitte, wasachtige
metaal een laagje van kaliumperoxide en kaliumoxide gevormd.
Deze stukken kunnen door slag, wrijving of verontreinigingen
snel exploderen.
Tijdens het snijden van stukken kalium met geoxideerde laagjes zijn reeds vele malen explosies of ontbrandingen voorgekomen..
Bij het verwarmen in de lucht verbrandt kalium, in aanwezigheid
van vocht, met lichtgevende vlammen tot kaliumperoxide, K2O2.
Fijnverdeeld kalium in oplosmiddelen, bijvoorbeeld in benzine,
is buitengewoon gevoelig en reageert explosief. Met volkomen
droge lucht of zuurstof vindt er bijna geen reactie plaats.
Mengsels met chloorkoolwaterstoffen kunnen exploderen en zijn
zeer gevoelig voor slag of stoot, zoals bijvoorbeeld kalium in
tetrachloorkoolstof.
De reactie met halogenen is verschillend qua heftigheid. In
chloor en fluor ontbrandt kalium. In vloeibaar broom explodeert
het, terwijl de reactie met jodium zeer heftig verloopt.
Gesmolten kalium explodeert bij contact met halogenen. Metaalhalogeniden- kaliummengsels kunnen door stoot exploderen. Met koolpoeder reageert kalium heftig onder ontbranding of explosie. Het krachtige reductiemiddel kalium reageert heftig met oxidatiemiddelen, bijvoorbeeld metaaloxiden, niet-metaaloxiden, oxozouten en andere. Kalium werkt etsend...."
Tot zover het citaat uit 'Gevaarlijke Chemische Reacties'.
'Gevaarlijke Chemische Reacties', uitg. Ten Hagen Stam, ISBN 906500017.
In 'Wiberg Anorganische Chemie WdeG-Verlag 1976' staat:
"...Ook onder een beschermende vloeistof wordt het metaalglanzende kalium overdekt met een korst die bestaat uit kaliumoxiden (kaliumperoxide en kaliumoxide). Stukken kalium met korst ontbranden door slag of stoot. Ook het snijden met een mes van stukken kalium ontstaan vonken, waardoor eveneens brand kan ontstaan..."
Mijn advies: als het even kan geen kalium meer gebruiken en zeker potten met oude korstige hoeveelheden kalium als chemisch afval afvoeren.
Groetjes, Hans .."