EEN LEUKE AFSLUITPROEF:
Misschien iets voor andere toa's die eens wat anders willen
laten zien dan bengaals vuur: Doe een schepje (1 gram is
voldoende) kaliumchloraat in een reageerbuis, hang de
reageerbuis schuin in een klem en verwarm met een brander tot
de KClO3 vloeibaar is geworden. Schuif vervolgens
een snoepje in de buis (M&M voldoet prima). Zodra de
suiker met het chloraat in contakt komt zijn er erg fraaie
effecten te zien. De hoeveelheid warmte die vrijkomt is zo
groot dat de reageerbuis vervormt: de proef kost je dus een
hardglazen reageerbuis. Gebruik je een M&M, dan start de
reactie een beetje traag maar het heeft als voordeel dat het
snoepje niet gelanceerd wordt; die kans loop je wel als je
bijvoorbeeld een suikerklontje gebruikt. (winegums moeten dus
ook mooi gaan, maar dat heb ik nog niet uitgeprobeerd).
Er komt vrij veel rook vrij: dit is dus een zuurkastproef. Tot
nu toe (ik doe de proef nu drie jaar als afsluiting in de
derde klas en bij redoxreacties in de vijfde) geen ongelukken:
de reageerbuis blijft 'heel' en de reactie gebeurt alleen in
de buis. Uiteraard wel even uitproberen voor je deze proef in
de klas laat zien!
R.H.
NEE, DANK JE:
Nee, dank je,
B.D.
+++++++++++++
Sorry voor het korte berichtje, deze was gevoelsmatig en
spontaan in mij opgekomen. Ik heb nog wat nagezocht:
kaliumchloraat ontleedt explosief bij >=400 graden C onder
vorming van een bijtend, giftig gas + zuurstof. Ook reacties
met organisch materiaal kan explosief verlopen. Zie:
Chemiekaarten. Oppassen geblazen dus.
B.D.
ONTLEDING VAN KALIUMCHLORAAT 1:
Stond er ook bij welk bijtend en giftig gas? En die 400 graden
is dan de temperatuur waarbij het zeker ontleedt (ik heb geen
chemiekaarten :-)? Voor zower ik weet kan KClO3 al
bij kamertemperatuur onder invloed van mechanische invloeden
of statische electriciteit (wrijving met papier of plastic)
ontleden volgens:
2 KClO3 → 2 KCl + 3 O2 + hoop warmte,
waarbij de warmte ervoor zorgt dat het KCl in gesmolten
toestand in het rond geslingerd wordt dat dan typisch voor
stevige brandwonden zorgt.
Werken met een notoir onbetrouwbare stof als KClO3
betekent zekerheid dat het een keer mis gaat.
P.D.
ONTLEDING VAN KALIUMCHLORAAT 2:
Ik heb het ook even opgezocht: 400°C is gewoon de
ontledingstemperatuur, produkten KCl en O2. Met de
zuivere stof is er niets aan de hand, explosiegevaar alleen
door reducerende stoffen. Giftig gas is ClO2,
chloordioxide maar ontstaat niet door ontleding maar na
toevoeging sterk zuur. Het is dus zeker oppassen, maar wel
uitvoerbaar.
H.S.
ONVERANTWOORDELIJK
....Ik wil graag even mijn steentje bijdragen aan het
verhaaltje rondom een "EXPERIMENT" met kaliumchloraat.
Allereerst dit:
WIE GAAT ER NU ZO ONVERANTWOORDELIJK MET CHEMICALIEN OM. DAT
IEMAND ZIJN EIGEN LEVEN OP DE WEEGSCHAAL LEGT IS NOG DAARAAN
TOE. MAAR HOU REKENING MET ALLE TOESCHOUWERS WAAR JE OP DAT
MOMENT OOK VERANTWOORDELIJK VOOR BENT. MET DIT SOORT
GEVAARLIJKE STOFFEN DOE JE GEEN DEMO-EXPERIMENTEN OP DEZE
MANIER.
Ik vraag me verder af, hoe bereiden de diverse "collega's"
zich voor op het practische werk met chemicaliën. Is het niet
gebruikelijk om van de diverse produkten die je in huis hebt
de R en S zinnen van op te zoeken.
Dit kan al heel snel via de gebruikelijke catalogi van de
verschillende chemicaliënleveranciers. (Merck, Fisher, Fluka,
Roth, Baker, BDH en noem ze maar op)........
P.B.
PROEFJE UIT HET BOEK
Niemand is overigens iets kwalijk te nemen als het gaat om
proefjes met kaliumchloraat omdat nota bene een gevaarlijke
proef wordt beschreven in Chemie 3HV: blz. 179,
demonstratieproef 17:
------------
We vullen een buis ongeveer 2 cm hoog met kaliumchloraat en
verhitten krachtig. Als de inhoud van de reageerbuis goed
borrelt, houden we een gloeiende houtspaander in de buis.
-----------
Zoals ik eerder heb vermeld ontleedt KClO3
explosief >400 C. Natuurlijk is het proefje uitvoerbaar,
maar mensen worden op het verkeerde been gezet. Bovendien vind
ik het schandalig van de auteurs dat zij onnauwkeurig met dit
soort dingen omgaan. Dit geval is niet de eerste keer! Dus
mensen, neem nooit klakkeloos aan dat proefbeschrijvingen in
de leerboeken veilig zijn...
GEBRUIK VAN MANGAAN(IV)OXIDE
Eventjes een berichtje t.a.v. de proeven met kaliumchloraat.
Je kunt bij de proef van het ontleden van kaliumchloraat in
een reageerbuis, eerst een mengsel van kaliumchloraat en
mangaan(IV)oxide maken. Het mangaan(IV)oxide werkt dan als een
'negatieve' katalysator. Mijn ervaringen zijn dat de proef dan
gecontroleerder is uit te voeren. De afgelopen 10 jaar is het
tenminste nog niet een keer mis gegaan.
R.B.
Ik herinner me nog van mijn eigen middelbare school dat we
ook op deze wijze zuurstof maakten en die aantoonden met de
opgloeiende houtspaander. Waarschijnlijk ontleedt de stof al
bij veel lagere temperaturen als 400 graden C waardoor de
explosie uitblijft. Tenslotte is de stof ook niet explosief in
de zin van b.v. TNT.
A.K.
Deze uitvoering ken ik ook, deze werd ook tijdens mijn
middelbare schooltijd uitgevoerd. Hierbij is mij verteld dat
MnO2 een vertragende werking heeft op de ontleding
van kaliumchloraat.
B.D.
Ongeluk met een
mengsel van kaliumchloraat en magnesiumpoeder: School
vervolgd!
...Briefly, during an open evening, and under the general
supervision of a science teacher, pupils were demonstrating
how to make sparklers by dipping splints coasted in glue
into a mixture of potassium chorate and magnesium powder.
Something went wrong, an explosion occurred and two pupils
were seriously injured....
