CASUS 1: (bijdrage van Henk van Dalen)
Mensen wees alsjeblieft voorzichtig met kaliumchloraat.
Wrijven met bijv. suiker kan al een ontploffing veroorzaken.
In het verleden heb ik iets meegemaakt bij een invallende
docent, die wel even wat spectaculairs wou laten zien. Hij
ging kaliumchloraat mengen met suiker en wrijven in een
mortier. Het gevolg was: en oorverdovende knal en een mortier
in duizenden stukjes. Gelukkig waren er geen gewonden bij
gevallen, maar dat was zeker mogelijk geweest. Kortom:
VOORZICHTIG! ! !
CASUS 2: (bijdrage van Jaqueline Braaksma)
Ik wil ook even reageren op het onderwerp kaliumchloraat, want
bij ons op school is een proefje met kaliumchloraat een aantal
jaren geleden al eens flink uit de hand gelopen. Nml. het
volgende: Het proefje wat de scheikunde docent toen wilde
demonstreren staat in het boek "Scheikunde voor voortgezet
onderwijs 3V" van NIB voor klas 5VWO op blz. 60 Voor diegene
die dit boek niet hebben volgt hier de tekst van deze proef:
Klappertjes (demonstratie)
-
Je hebt nodig:
- porseleinen schaaltje
- kippeveer
- stukje papier
- hamer
- rode fosfor
- kaliumchloraat
Uitvoering:
Meng zeer voorzichtig (voortijdige explosie kan optreden!)
zeer weinig rode fosfor en kaliumchloraat m.b.v. een kippeveer
in een porseleinen schaaltje. Gebruik beslist geen metalen
spatel! Verpak het mengsel voorzichtig in een papiertje en
geef er een klap op met een hamer of laat er eventueel een
zwaar voorwerp van enige hoogte op vallen.
De docent (een zeer ervaren persoon) had geheel volgens het voorschrift drie kleine porties van dit mengsel gemaakt en vervolgens ver uit elkaar in de zuurkast neergelegd. Een leerling werd gevraagd voorzichtig de hamer op een van de pakketjes te laten vallen. De leerling liet echter de hamer met de brede kant (dus plat) op een van de pakketjes vallen, met het gevolg dat niet één pakketje explodeerde maar direct drie tegelijk (met een enorm harde knal). Bij deze explosie kwam echter zoveel luchtdruk vrij dat de twee zijruiten van de zuurkast eruit vlogen.(Het was wel een oude zuurkast waar nog niet overal veiligheidsglas in zat, maar alleen de voorruit was van veiligheidsglas bleek later. Deze oude kasten zijn daarna ook heel snel vervangen door nieuwe).
Omdat de leerlingen zich rondom de zuurkast hadden opgesteld snap ik nu nog steeds niet waarom er toen (gelukkig) geen enkele gewonde was gevallen, want het glas lag ver door het lokaal verspreid. Ik ben hier toen zo van geschrokken dat ik dit proefje nooit meer zal doen. Mijn raad aan anderen is dan ook: voer dit proefje niet uit, het is veel te gevaarlijk!
Zonder iemand te willen verontrusten! Bekijk deze foto´s en zie
wat kaliumchloraat te weeg kan brengen door ondeskundig gebruik.
Je ziet een kast IN het kabinet. De glassplinters zaten aan de
andere kant vast in de muur!
(KLIK op de plaatjes voor een uitvergroting.)
 |
 |
 |
 |
Ben er niet bij geweest maar vermoedelijk vuile spatel gebruikt. Explosie was ´s avonds. Kaliumchloraat en organisch materiaal gaan nu eenmaal niet samen!!
(met dank aan Alex Kroes, Occupational Safety & Hygiene (SIC-ASE) Shell Research & Technology Centre, Amsterdam)
(Bron: L. Bretherick; "Handbook of Reactive Chemical Hazards"; 1995; Butterworth/Heineman, Londen; p. 1268)
"..When oxygen is generated in the laboratory by heating potassium chlorate with manganese dioxide as decomposition catalyst, the latter must be free of organic matter or an explosion will occur. The mixture (17% wt of manganese dioxide, 'oxygen mixture') must be cautiously heated at 250 C with a small flame to prevent the exothermic decomposition reaction becoming violent. Mixing the components dry with a partially plastic-coated micro-spatula caused a fire..."
Top